Wat is systeemtherapie?
Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie, die ook wel relatie- en gezinstherapie wordt genoemd. Het belangrijkste kenmerk van systeemtherapie is dat belangrijke naasten zoals de partner, kinderen, broer, zus, ouders, buren, vrienden of collega’s betrokken kunnen worden bij de therapie.
Wat betekent het woord ‘systeem’ in systeembehandelingen?
Met het woord ‘systeem’ wordt ‘sociaal systeem’ bedoeld. Iedereen maakt deel uit van sociale systemen, zoals een gezin, schoolklas of buurt. Een sociaal systeem kun je zien als een team. In zo’n team beïnvloeden mensen elkaar: gedachten, gevoelens, verwachtingen en gedragingen ontstaan doordat mensen op elkaar reageren.
Om wat voor onderlinge reacties gaat het?
Deze reacties kunnen positief zijn, maar ook leiden tot misverstanden en problemen. Partners kunnen ruzie krijgen omdat ze elkaar niet begrijpen en denken dat de een iets heel anders wil dan de ander, terwijl ze ten diepste misschien juist wel hetzelfde willen. Een kind kan om allerlei redenen gedragsproblemen ontwikkelen na de echtscheiding van zijn/haar ouders. Een gezin kan worstelen met de ziekte van een gezinslid en niet weten hoe ze hun verdriet en frustraties samen kunnen bespreken.
Wat doet een systeemtherapeut?
Een systeemtherapeut let goed op de manier waarop gezinsleden met elkaar omgaan. Daarnaast let de therapeut op de invloed vanuit de omgeving: school, werk, buurt, religie en cultuur. Ook let de systeemtherapeut op patronen die zich van grootouder op ouder en van ouder op kind herhalen.
Samenwerking: waarom de systeemtherapeut het gezin nodig heeft
Een systeemtherapeut onderzoekt samen met de mensen uit het systeem wat de klachten en problemen zijn. Hoe ze volgens de betrokkenen zijn ontstaan. Wat de impact van de klachten en problemen is op alle betrokkenen. Wat de gewenste veranderingen zijn en wat er nodig is om de gewenste verandering tot stand te brengen. Daarbij wordt ook gekeken naar wat juist de krachten en positieve eigenschappen van het systeem zijn. Uiteindelijk staat niet het zoeken naar oorzaken centraal, maar het zoeken naar mogelijkheden om het anders, prettiger te doen.
Omdat systeemtherapie ervan uit gaat dat we gevormd worden door alle verschillende soorten systemen waarin we ons bevinden, zijn de invloed vanuit de omgeving: school, werk, buurt, religie en cultuur belangrijk; en ook de geschiedenis van het gezin en patronen die zich van grootouder op ouder en van ouder op kind herhalen is een belangrijke bron van informatie.
Wat is het doel van systeemtherapie?
Het doel van de systeemtherapie is dat mensen elkaar beter gaan begrijpen, elkaar meer kunnen waarderen en samen zoeken naar oplossingen. Het gezin moet een team gaan worden waarbij iedereen weer weet wat hij aan de ander heeft. Een systeemtherapeut probeert vooral de bestaande veerkracht en positieve eigenschappen van het gezin te benutten om tot oplossingen te komen.
Systeemtherapie binnen de Viersprong
Binnen de Viersprong werken we met een aantal toonaangevende vormen van systeemtherapie. Daarnaast is systeemtherapie ook een onderdeel van een aantal van onze behandelingen voor jongeren en volwassenen.
Systeemtherapie voor jongeren met ernstige gedragsproblemen en/of emotieregulatieproblemen:
Hieronder is een overzicht van de systeemtherapieën, waarbij we werken vanuit de visie en de ervaring dat verbetering van ernstige gedragsproblemen en/of emotieregulatieproblemen mogelijk is binnen de eigen opvoedingssituatie:
- Functional Family Therapy (FFT)
- Multi Systeem Therapie (MST)
- Multi Systeem Therapie Substance Abuse voor jongeren die drugs of alcohol gebruiken
- Multi Systeem Therapie voor jongeren met seksueel grensoverschrijdend gedrag (MST-PSB)
- ThuisBest, Multi Systeem Therapie, gecombineerd met tijdelijke opvang van grensoverschrijdende jongere
- Reset4all, kortdurende crisisopvang gecombineerd met Multi Systeem Therapie en gezinsbegeleiding door onze partner Praktijk Memo
Systeemtherapie voor gezinnen waar een licht verstandelijke beperking een rol speelt (bij het kind en/of de ouder(s)):
Systeemtherapie voor gezinnen waar ernstige verwaarlozing en mishandeling plaatsvindt:
Systeemtherapie voor gezinnen die met een (v)echtscheiding te maken hebben:
Binnen de volgende behandelingen is systeemtherapie een onderdeel van het behandelaanbod:
- Schematherapie voor jongeren
- MBT-Parents
- MBT voor kinderen met hechtingsproblematiek
- MBT-Early
- MBT-A
Binnen de volgende behandelingen kan systeemtherapie worden ingezet als het zinvol wordt geacht:
- Schematherapie
- MBT
- GIT-PD
Flexibel Interventie Team (FIT)
Daarnaast heeft een aantal locaties een FIT-team. Dit zijn teams die behandeling kunnen bieden voor jongeren en hun gezin die niet bij onze overige behandelingen terecht kunnen.
We kunnen het Flexibel Interventie Team inzetten als:
- er gezinsproblemen (systemische problemen) zijn;
- en/of er sprake is van een persoonlijkheidsstoornis bij 1 of meerdere gezinsleden;
- en/of er sprake is van gedragsproblemen bij 1 of meerdere kinderen.
FIT wordt vooral ingezet als er geen kant-en-klare behandeling voor die specifieke situatie bestaat. Dit gebeurt altijd in overleg met de verwijzer.
NVRG
Op de website van de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie is nog meer informatie (o.a. in video) over systeemtherapie te vinden.